NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
هَنَّادُ
بْنُ
السَّرِيِّ
حَدَّثَنَا
وَكِيعٌ عَنْ
ابْنِ أَبِي
ذِئْبٍ عَنْ
يَزِيدَ بْنِ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
قُسَيْطٍ
عَنْ عَطَاءِ
بْنِ يَسَارٍ
عَنْ زَيْدِ
بْنِ ثَابِتٍ
قَالَ
قَرَأْتُ
عَلَى
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
النَّجْمَ فَلَمْ
يَسْجُدْ
فِيهَا
Zeyd b. Sabit
(r.a.)'den; demiştir ki:
Resûlullah (s.a.v.)'e
Necm (Suresin)i okudum onda secde etmedi.
İzah:
Buhârî,
sücûdü'l-kur'ân; Müslim, salât; Tirmizî, cuma
Hadisin Buhâri'deki rivayetinde
Zeyd'in Hz. Peygamber'e Necm Sûresini okuyup secde etmediği "zan"
ifâde eder bir kelime ile ifâde edilmiştir. Diğer bir rivayet ise, buradaki
gibidir.
Hadis-i şerîf Necm
sûresinde secde âyeti olmadığını göstermektir. Bu, "mufassal grubunda secde
yoktur" diyenlere delil olabileceği gibi, hâsseten Necm Sûresi'nin sonunda
secde âyetinin olmadığını söyleyenler için de delil olabilir. Atâ, Ebû Sevr,
Hasen el-Basrî, Said b. Cübeyr, Said b. el-Müsseyyeb İkrime ve Tâvûs ikinci
görüşün sahipleridirler.
Adı geçen sûrelerde
secdenin bulunduğu görüşünde olan cumhur bu hadisi şöyle te'vîl ededen
"Zeyd b. Sâbit'in
bu sureyi okuduğu esnada Hz. Peygamberin abdest-siz veya vaktin kerahet vakti
olması ve bu yüzden Efendimizin secde etmemesi muhtemeldir. Hz. Peygamber'in
sırf secde etmemenin cevazına işaret etmek istemesi de mümkündür."
İbn Hacer bu son
ihtimâli beğenmiştir. Fakat bu ancak tilâvet secdesinin sünnet olduğunu
söyleyenler açısından değer ifâde eder, vücûbuna kail olanlar için önceki iki
te'vil daha yerindedir.
Sindî de bu hadisle
ilgili olarak şöyle der: "Bu hadiste, Necm sûresinde secde yoktur'
diyenler için delil değildir. Çünkü Hz. Peygamber onu secde yapmamanın cevazına
işaret için terk etmiş olabilir. Secdeyi vâcib görenler açısından ise şöyle
denilir: Hz. Peygamber secdeyi başka bir vakte te'hîr etmiş Zeyd'e de küçük
olduğu için emretmemiştir."[Sindî, Hâşiyetu'l-Buhârî, I, 190.]
Necm sûresinde secde
olduğunu bildiren müstakil rivayetler mevcuttur. Tirmizî'nin rivayet ettiği bir
haberde İbn Abbâs şöyle der: "Resûlullah (s.a.v.) onda yani Necm sûresinde
secde yaptı, (orada bulunan) müslümanlar, müşrikler, ins ve cin de secde
yaptılar."
Bu hadisin Buhârî ve
Müslim'deki ifâdesi de şu şekildedir: "Resûlullah (s.a.v.) Necm sûresini
okudu ve tilâvet secdesi yaptı,yanındakilerde secde.yaptılar. Yalnız yaşlı bir
adam yerden bir avuç çakıl veya toprak alıp alnına kaldırdı ve "bu bana
yeter" dedi. O adamın daha sonra kâfir olarak öldürüldüğünü
gördüm."[Buhârî, Sucûdu'I-Kur'ân, I, 4.]
Ebû Dâvûd'da 1406
numarada gelecek olan hadis ve Buhârî ve Müslim'deki rivayete benzemektedir.